Meme kanseri, kadınlarda en yaygın görülen kanser türüdür. Akciğer kanserinden sonra ölüm oranı en yüksek olan kanserdir. İstatistiklere göre her 8 kadından biri yaşamının bir döneminde meme kanserine yakalanmaktadır. Erkeklerde görülme olasılığı kadınlara göre çok azdır.
Meme Kanseri Nedir?
Meme, yağ dokusu, süt bezleri ve süt kanallarından oluşur. Meme dokusunda yer alan hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalıp memede kitle oluşturmasına meme kanseri adı verilir. Bu kontrolsüz çoğalmanın nedeni, tüm kanser türlerinde olduğu gibi sağlıklı hücrelerin DNA’larında meydana gelen bozukluğa bağlıdır.
Kanserli hücreler, normal hücrelere göre çok daha hızlı çoğalır ve daha uzun ömürlü olur. Bu yüzden bir süre sonra kanserli hücreler meme dokusunda yığılmalara yol açar. Oluşan bu kitleye tümör adı verilir. Kötü huylu olan tümöre kanser denir.
Bu kanser türü, sıklıkla meme dokusunda yer alan süt kanallarından veya süt bezlerinde yer alan hücrelerden köken alır. Genellikle 50-70 yaşları arasında görülen kanser, ailede meme kanseri öyküsü olanlarda daha sık görülmektedir. Bu nedenle meme kanseri taraması oldukça önemlidir.
Meme Kanseri Belirtileri Nelerdir?
- Meme dokusunda hissedilen ağrı
- Memenin büyümesi
- İki meme arasındaki şekil farklılığı
- Adet dönemlerinde daha önce hissedilmemiş şiddetli ağrı
- Meme cildinde kalınlaşma
- Meme derisinde portakal kabuğu görünümü
- Memede veya koltuk altında ele gelen şişlik, kitle, beze, yumru
- Meme başının içe çekilmesi
- Meme başında renk değişimi
- Meme başından kanlı akıntı
- Meme başında kızarıklık, yara, soyulma, döküntü
- Meme başından kırmızı ya da pembe renkli akıntı gelmesi
- Halsizlik
- Yorgunluk
- Kilo kaybı
Evreleri Nelerdir?
Evre 0 (karsinoma in situ)
Duktal karsinoma in sutu olarak da bilinir. Kanser süt kanallarının içindedir. Kanser oluşum aşamasında sayılabilir. Henüz daha çevre dokulara yayılmamıştır.
Evre 1
Kanser yayılma özelliği kazanmıştır. Tümör 2 cm’ den küçüktür. Kanser hücreleri memeden başka yerlere ve lenf bezlerine yayılmamıştır.
Evre-2
Tümörün büyüklüğü 2 ile 5 cm arasındadır. Tümör hücreleri koltuk altı bezlerine yayılım yapabilir.
Evre-3
Tümör 5 cm den büyüktür ya da 5 cm den küçüktür ancak koltuk altındaki lenf bezlerinde fazla sayıda tutulum vardır. Göğüs kasları duvarına tutulum olmuş olması, meme başını tutmuş olması ya da boyundaki lenf bezlerine yayılım yapmış olması evre-3 olarak kabul edilir.
Evre-4
Kanser başka organlara sıçramıştır.
Meme Kanseri Risk Faktörleri
- Cinsiyet (kadın olmak)
- 50-70 yaş aralığında ve menopoz sonrası dönemde olmak
- Ailede meme kanseri öyküsü bulunması
- Daha önce meme kanserine yakalanmak
- Erken yaşta adet görmek
- Geç yaşta menopoza girmek
- Hiç doğum yapmamak
- İlk doğumunu 30 yaşından sonra yapmak
- Doğum yapmış fakat bebeği emzirmemiş olmak
- Uzun süreli hormon tedavisi görmek
- Sigara ve tütün ürünleri kullanmak
- Fazla kilo
- Fiziksel aktivite azlığı
Meme Kanseri Nasıl Anlaşılır?
Meme kanseri erken evrede belirti göstermeyen bir kanser türüdür. 20 yaşını geçmiş her kadının ayda bir kez, adet bitimi sonrası dönemde memesini ve koltuk altını el ile kontrol ederek kendi muayenesini yapması gerekir. Belirtilerini (şişlik,yumru,memelerde farklılık gibi) gözlemleyen kişi acilen hekime başvurmalıdır. 40 yaşını geçmiş kadınlar ise en az 2 yılda bir defa mamografi çektirmelidir.
Meme kanseri şüphesi ile doktora başvuran kişinin önce tıbbi öyküsü dinlenir ve fiziki muayenesi yapılır. Doktor gerekli gördüğünde mamografi, ultrason, PET, MR çekilmesi ve biyopsi yapılmasını isteyebilir.
Alınan sonuçlar doğrultusunda meme kanseri teşhisi konulmaktadır.
Bu hastalıkta erken tanı oldukça önemlidir. Bu nedenle düzenli aralıklarla mamografi çektirilmelidir.
Meme Kanseri Tedavisi Nasıl Olur?
Tedavisi, hastanın sağlık durumuna ve kanserin evresine göre değişiklik gösterebilir.
Cerrahi Tedavi
Genellikle tedavide ilk basamak cerrahidir. Hastaların çoğunda kanserli doku cerrahi işlemle alınmaktadır. Koltuk altı lenf bezlerinin temizlenmesi gerektiği durumlarda sentinel lenf biyopsisi yapılmaktadır.
Günümüzde cerrahi işlemler memenin tamamının alınması ve ya memenin alınmadan korunması şeklinde uygulanmaktadır.
Memenin tamamının alınmadığı, sadece kanserli dokunun alındığı tedavi yöntemi meme koruyu cerrahi olarak adlandırılmaktadır.
Memedeki kanserli doku ile kanserli olmayan normal meme dokusunun beraber alınmasına lumpektomi, memedeki kanserli doku ile kanserli olmayan daha geniş normal dokunun beraber alınmasına ise segmental mastektomi adı verilmektedir.
Memenin tamamının alınması durumunda plastik cerrahi teknikler kullanılarak yeniden meme rekonstrüksiyonu yapılması mümkündür.
Radyoterapi
Cerrahi işlemden sonra kanser hücrelerinin tamamen temizlenmemesi olasılığına karşı radyoterapi (Işın tedavisi) uygulanmaktadır. Radyoterapi ile X-ışınları meme bölgesine ve koltuk altına uygulanarak kalan kanserli hücrelerin yok olması sağlanır.
Kemoterapi
Kanserli hücreleri öldürmek için kemoterapi (ilaç tedavisi) de uygulanabilmektedir. Bu tedavide ilaçlar ağızdan ve ya damardan verilir ve sonrasında tüm vücuda yayılır. Genellikle farklı kombinasyonlarla birden fazla ilaç verilerek daha yararlı hale getirilmektedir.
Bazı durumlarda cerrahi tedavi ve ilaç tedavisi beraber kullanılmaktadır. Bunun nedeni hastada cerrahi tedavi sonrası kanserli hücre saptanmamış olsa dahi koruma amaçlı ilaç tedavisi bir süre devam ettirilmektedir. Önlem amaçlı uygulanan bu tedaviye adjuvan kemoterapi adı verilmektedir.
Evre III kanserli hastalarda tümörü küçültmek için ameliyat öncesi uygulanan kemoterapiye Neoadjuvan kemoterapi denir.
Hormon tedavisi
Bazı meme kanseri hücreleri östrojen hormonuna duyarlıdır ve bu hormon kanserli hücrelerin büyüyüp çoğalmasına neden olabilmektedir. Bu durumda hormon tedavisi ile östrojen etkisi ortadan kaldırılarak kanserin gelişimi engellenmektedir.
