Kolon Kanseri Nedir?
Kolon kanseri, kalın bağırsağın kolon adı verilen kısmından köken alan bir kanser türüdür. 1,5 ile 2 metre uzunluğunda olan kalın bağırsak, kolon ve rektum olmak üzere iki bölümden meydana gelir. Rektum, kalın bağırsağın anüsten önceki son 10 santimetrelik kısmını oluşturur. Rektumun görevi dışkıyı geçici olarak depolamaktır. Kalın bağırsağın, ince bağırsaktan sonra rektuma kadar olan bölümüne ise kolon adı verilir. Burada ince bağırsaktan büyük ölçüde sindirilmiş olarak gelen besinlerin sindirimi devam eder.
Kolon Kanseri Neden Olur?
Kolon kanserinin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, bazı kimselerde hastalık daha sık görülür. Kolon kanseri için risk faktörleri şunlardır;
Yaşlanma
Hastalık riski yaşla birlikte artar. Hastalık erkek ve kadınlarda daha çok 50 ve 60’lı yaşlarda görülür.
Ailede Kolon Kanseri Olması
Birinci derece akrabalarında kolon kanseri görülen kişilerde genetik yatkınlıktan dolayı hastalığa yakalanma riski daha fazladır. Bu yüzden ailesinde kolon kanseri olanlar, belli bir yaştan sonra düzenli olarak kolonoskopi yaptırmalıdırlar.
Bağırsak Polipleri
Kalın bağırsak polipleri zamanla kansere dönüşebilir. Kalın bağırsağın içini döşeyen tabaka, bağırsağın içine doğru büyüyerek çıkıntı yapar. Bu duruma polip adı verilir. Normalde iyi huylu olan polipler, zamanla kansere dönüşebilir. Bu yüzden poliplerin çıkartılması gerekir.
İltihabi Bağırsak Hastalıkları
Crohn ve ülseratif kolit gibi iltihabi bağırsak hastalıklarında, kolon kanseri gelişme riski fazladır.
Sağlıksız Beslenme
Lif yönünden fakir gıdalarla beslenme, sigara ve alkol tüketimi kolon kanseri görülme riskini artırır.
Kolon Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Kolon kanseri, sıklıkla dışkılama alışkanlığındaki değişiklik ile kendini gösterir. Geçmeyen kabızlık ya da ishal, dışkıda incelme, makattan kan gelmesi, dışkıda kan ya da yumurta akına benzer bir salgı olması gibi belirtiler, kolon kanserinde görülen belirtilerdendir. Hastalığın ilerlemesi ve bağırsakta tıkanma olmasıyla birlikte, karında kitle, karın ağrısı ve şişkinlik gibi şikâyetler de gözlenir. Kansızlık, aşırı yorulma ve halsizlik, iştahsızlık ve kilo kaybı da kolon kanserinde görülen belirtilerdendir.
Kolon Kanseri Tanısı Nasıl Konulur?
Kolon kanserinin tanısında kullanılan en önemli yöntem kolonoskopidir. Kolonoskopi, ucunda ışık ve kamera olan özel bir alet ile kalın bağırsağın içinin görülüp incelenmesidir. Kolonoskopi ile bağırsaktaki kanserin erken dönemde iken saptanması mümkündür. Kolonoskopi sırasında kanser şüphesi olan yerden parça alınıp, patolojik incelemeye gönderilir. Ayrıca kolonoskopi sırasında, kansere dönüşme riski olan polipler görülürse, bunlar da alınabilir.
Kolon kanserinin tanısında kullanılan diğer yöntemler arasında dışkı tahlili, kolon grafisi ve bilgisayarlı tomografi de bulunmaktadır.
Kolon Kanseri Tedavisi Nasıldır?
Kolon kanserinin tedavisi hastalığın evresine göre değişir. İleri evre kolon kanserinde normalde uygulanan tedavi, ameliyat yani kanserli kısmın ameliyat ile çıkartılmasıdır. Bu işlem sırasında kanserli bölge, çevresindeki bir miktar sağlam bağırsak ve lenf düğümleri çıkartılır. Ameliyat açık ya da kapalı (laparoskopik) olarak yapılır.
Bazı hastalarda ameliyattan sonra hastalığın evresine göre, koruyucu amaçlı kemoterapi tedavisi uygulanır. Buna “adjuvan” kemoterapi denir. Anüse çok yakın olan kanserlerde, bazen anüsü iptal etmek için bağırsak karın duvarına ağızlaştırılır. Buna kolostomi adı verilir.
Kolon kanserinin diğer organlara yayılması durumunda, hastanın genel durumuna, yaşına, hastalığın yaygınlık derecesine göre ameliyat, kemoterapi ve ışın tedavisi (radyoterapi) uygulanabilir. Burada amaç, hastaların yaşam süresini ve yaşam kalitesini artırmaktır.
Kolon Kanserinden Korunma Yolları Nelerdir?
Lifli gıdalar bolca tüketilmeli, aşırı mangaldan kaçınılmalı, kalsiyum ve D vitamini alınmalı, aşırı kilolardan kurtulmalı, düzenli olarak spor ve egzersiz yapılmalıdır. Ayrıca 50 yaşından itibaren düzenli olarak kolonoskopi yaptırılmalıdır.
